Maselnica (masielnica, maśniczka, maślniczka) – urządzenie do ręcznego wytwarzania masła. W Polsce stosowana w gospodarstwach wiejskich jeszcze w XX wieku.

Pierwsze maselnice wzorowane na beczkach z klepek skonstruowali w 1839 roku Amerykanie Disprow i Wizard.

Elementy maselnicy:

• Konew – wysokie, lekko zbieżne ku górze naczynie (wydłużona fasa), wykonane z drewnianych klepek, opasanych najczęściej trzema obręczami.
• Nadstawka (wierzchnik) – wykonana z drewnianych klepek, miała kształt odwróconego ściętego stożka i była opasana dwiema obręczami. W połowie wysokości znajdowało się dno (pozioma przegroda) z otworem, przez który przechodził wałek bijaka (tłuczka). Nadstawkę nakładano na wałek bijaka i wciskano w górną część konwi.
• Bijak – drewniany wałek przechodzący przez nadstawkę, zakończony u dołu drewnianym krążkiem dopasowanym do średnicy wewnętrznej konwi. W krążku tym znajdowało się od kilku do kilkunastu otworów o średnicy ok. 10-20 mm.
• Jaszczyk – półkulista pokrywka o średnicy ok. 10 cm, która nakładana na wałek bijaka opierała się na denku nadstawki i zapobiegała rozpryskiwaniu się śmietany, a później już maślanki podczas pracy. Zgarniała też śmietanę zbierającą się na wałku bijaka. Jaszczyk wykonywany był z jednego kawałka drewna przez wytaczanie na tokarni do drewna. Jaszczyk wewnątrz był dokładnie półkulisty, na zewnątrz posiadał często wytoczone ozdobne garbiki, rowki itp.

Były też inne wykonania tego urządzenia w postaci nieruchomej beczki drewnianej z umieszczonym w niej mieszadłem, napędzanym korbą.

• beczka w pozycji pionowej, oś mieszadła przechodziła przez jej boki

W gospodarstwach wiejskich używano również maselnicy skrzynkowej, posiadającej łopatki napędzanej korbą.

Źródło: Wikipedia

gwara krajeńska –cierzenka, kierzenka (J. Kęcińska-Kaczmarek)